Swoim poprzednim komiksem Jacek Świdziński zawiesił sobie poprzeczkę
bardzo wysoko. Wielu krytyków z miejsca okrzyknęło „A niech cię, Tesla!”
jednym z najlepszych albumów Anno Domini 2013. Dla mnie natomiast sam
autor stał się prawdziwym objawieniem, bez wątpienia najciekawszym
polskim twórcą od czasów Tadeusza Baranowskiego. Nie minął rok od
lektury wspomnianego błyskotliwego komiksu, a w moje ręce wpadło kolejne
dzieło rodzimego artysty – liczące ponad 300 stron tomiszcze o dość
enigmatycznym wyglądzie stylizowanym na międzywojenną książkę w
introligatorskiej oprawie.
Podobnie jak w swoim poprzednim komiksie, w „Zdarzeniu 1908” Świdziński trawestuje zagrywki fabularne kojarzone ze steampunkiem i retrofuturyzmem. Na kartach albumu przecinają się losy mniej lub bardziej znanych postaci historycznych: Feliksa Dzierżyńskiego, Rasputina czy syberyjskiego przewodnika Dersu Uzały, którego piękny filmowy portret nakreślił swego czasu sam Akira Kurosawa. Na wzór „Ligi Niezwykłych Dżentelmenów” bohaterowie łączą siły, tworząc supergrupę. Choć ich motywacje są bardzo różne, wspólnie podróżują do serca Syberii, aby zbadać niezwykłe zjawiska, które zaobserwowano tam w tytułowym roku. Opis fabuły może sugerować, że mamy do czynienia z komiksem do bólu wtórnym, próbującym podpiąć się pod koniunkturę historii alternatywnych oraz postmodernistycznego kogla-mogla.
Podobnie jak w swoim poprzednim komiksie, w „Zdarzeniu 1908” Świdziński trawestuje zagrywki fabularne kojarzone ze steampunkiem i retrofuturyzmem. Na kartach albumu przecinają się losy mniej lub bardziej znanych postaci historycznych: Feliksa Dzierżyńskiego, Rasputina czy syberyjskiego przewodnika Dersu Uzały, którego piękny filmowy portret nakreślił swego czasu sam Akira Kurosawa. Na wzór „Ligi Niezwykłych Dżentelmenów” bohaterowie łączą siły, tworząc supergrupę. Choć ich motywacje są bardzo różne, wspólnie podróżują do serca Syberii, aby zbadać niezwykłe zjawiska, które zaobserwowano tam w tytułowym roku. Opis fabuły może sugerować, że mamy do czynienia z komiksem do bólu wtórnym, próbującym podpiąć się pod koniunkturę historii alternatywnych oraz postmodernistycznego kogla-mogla.
Jednak czytelnicy znający poprzedni album autora „Paproszków, czyli małych piszczących ludzików” dobrze wiedzą, że w przypadku jego najnowszego dzieła o czymś takim mowy być nie może. Jacek Świdziński jest twórcą świadomym praw rządzących komercyjnymi gatunkami, bo na wzór popkulturowych trendów buduje w „Zdarzeniu 1908” swoje własne uniwersum (nie chcę zbyt wiele zdradzać, ale zasygnalizuję, że spotkamy tu nawet postacie, o których czytaliśmy w „A niech cię, Tesla!”). Równocześnie pozostaje artystą osobnym i bezkompromisowym, który nie ma zamiaru zamykać się w obrębie typowego komiksu środka. Co nie przeszkadza mu tworzyć niezwykle atrakcyjnych opowieści, z których uciechę mogą czerpać także czytelnicy sporadycznie sięgający po graficzne medium.
Scenariusz, mimo iż nosi cechy improwizacji, jest znakomicie
poprowadzony, a dialogi aż skrzą się od błyskotliwego humoru. Gdy po raz
pierwszy patrzymy na ilustracje Świdzińskiego, zastanawiamy się, czy
przed chwilą nie zostały nabazgrane przez ucznia szkoły podstawowej
podczas bardzo nudnej lekcji. Aktorami swoich opowieści plastyk czyni
bowiem pocieszne, niezgrabnie narysowane ludziki. Feliks Dzierżyński
przypomina Ryjka z książeczek o Muminkach autorstwa Tove Jansson,
Rasputin natomiast wygląda niczym wąsaty Paszczak. Dopiero gdy zagłębimy
się w lekturę, zaczynamy rozumieć, że mamy do czynienia z przemyślanym
minimalizmem, świetnie wykorzystywanym przy prowadzeniu narracji.
Artysta tak doskonale operuje językiem komiksowego medium, że nie
potrzebuje realizmu, by zabrać nas w podróż po Syberii czy Nowym Jorku.
Zazwyczaj wystarcza mu kilka kresek, by sprawnie zilustrować wszelkie
plenery.
W jego twórczości czuć energię Trondheimowskiego „Lapinota” oraz
groteskę komiksów Sławomira Mrożka. Samo „Zdarzenie 1908” opisałbym
najchętniej jako historię wymyśloną przez Hugo Pratta, która została
zinterpretowana przez Marka Raczkowskiego. To misternie utkana fabuła,
celebrująca sam akt opowiadania za pomocą komiksu. Jeśli mielibyście
przeczytać tylko jeden album wydany w 2014 roku, niech będzie to dzieło
Jacka Świdzińskiego.